ترمیم منیسک زانو _ دکتر رامین مومن متخصص ارتوپدی و تعویض مفصل

عمل ترمیم مینیسک زانو، یکی از روشهای درمان در اثر پارگی مینیسک است. پارگی مینیسک (meniscus tear) هم یکی از آسیب های شایع زانو است که در اثر پیچ خوردگی یا خم شدن مفصل زانو ایجاد میشود. شدت آسیب و پارگی، به وزن و سرعت فشار وارد آمده به زانو بستگی دارد. به عبارت دیگر، هرچه زانو بیشتر به سمت داخل چرخانده شود (یعنی شدت خم شدن زانو در اثر ضربه بیشتر باشد)، خطر آسیب دیدن مینیسک هم بیشتر میشود. درمان مینیسک زانو از طریق جراحی، یکی از تخصصهای جراح و متخصص زانو است که در این مطلب بیشتر به آن پرداخته میشود.

قبل از آنکه به بررسی روش جراحی ترمیم مینیسک زانو و ضرورت انجام آن بپردازیم، بهتر است نگاهی به ساختار زانو داشته باشیم. مفصل زانو دارای مینیسک داخلی و مینیسک خارجی(جانبی) است. این دو دارای بافت نرم فیبروکارتیلاژین نیمه گرد هستند که بین استخوان ران (استخوان درشت نی) و استخوان ران (استخوان ران) قرار گرفته و مانند ضربه گیرها عمل می کنند. در صورتی که این دو بافت در اثر ضربه پاره شوند، درد شدید و تورم زیادی به همراه خواهند داشت که حرکت زانو را تقریبا غیر ممکن میکنند. در برخی موارد، درمان منیسک زانو بدون نیاز به عمل جراحی و با استفاده از استراحت مطلق و هم فیزیوتراپی به خودی خود بهبود می یابد. اما در شرایطی که درد به مرور زمان بیشتر شده، زانو قفل شود و حرکت دادن آن غیر ممکن!

انواع پارگی مینیسک زانو چیست؟

• پارگی افقی مینیسک(horizontal tear): پارگی مینیسک افقی یکی از بهترین انواع پارگی در زانو است. به جای برداشتن قسمتی از مینیسک که آسیب دیده است، جراح سعی می کند الیاف آسیب دیده مینیسک را به هم بدوزد.
• پارگی شعایی منیسک(radial tear): این نوع پارگی در بخشی از زانو ایجاد میشود که هیچ مسیری برای خون رسانی وجود ندارد. در نتیجه پارگی به خودی خود درمان نشده و احتمالا به جراحی ترمیمی نیاز است.
• پارگی طولی(عمودی) یا پارگی داخل هلال و ناکامل(intrasubstance incomplete tear): این نوع از پارگی مینیسک معمولا بعد از گرفتن MRI ام آر آی مشخص می شود. برای درمان این پارگی معمولا نیاز جراحی نیست.
• پارگی فلپ(flap tear): در این مدل یک الگوی غیر معمول در مینیسک ایجاد شده که موجب احساس درد در زانو میشود. برای رفع این درد، معمولا بخش کوچک آسیب دیده برداشته شده و ترمیم انجام میگیرد.
• پارگی پیچیده مینیسک یا منقار طوطی (complex tear): در این نوع پارگی، مدلهای قبلی گفته شده، باهم ترکیب شده و پارگی نهایی را شکل میدهند. در این حالت معمولا بخش آسیب دیده را برداشته شده و بافتهای سالم، ترمیم میشوند.
• پارگی دسته سطلی منیسک(bucket handle tear): به حالتی گفته می شود که منیسک به صورت طولی پاره شود. معمولا پارگی از قسمت خلفی منیسک شروع شده و به قسمت های قدامی گسترش می یابد. این منیسک که حالا بر اثر پارگی به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم شده می تواند تحت فشار کندیل استخوان فمور (ران) قرار گرفته و دو قسمت داخلی و خارجی آن از هم باز شود و قسمت داخلی آن به سمت داخل مفصل زانو کشیده شود. به این وضعیت باز شده منیسک پارگی دسته سطلی  می گویند. پارگی دسته سطلی زانو معمولا در بیمارانی که به دنبال آسیب هایی مانند پارگی رباط صلیبی قدامی دچار ناپایداری زانو شده اند رخ می دهد.

دکتر رامین مومن متخصص ارتوپدی و تعویض مفصل افزود به صورت کلی علائم پارگی دسته سطلی مفصل زانو عبارتند از:

• قفل کردن زانو
• درد در زانو
• تورم زانو
• ناپایداری زانو

دلیل پارگی مینیسک زانو چیست؟

پارگی مینیسک زانو به دلیل پیچ خوردن یا خم شدن زانو در اثر یک ضربه یا فشار ناگهانی ایجاد میشود. بنابراین چه در حال حرکت و چه در حال سکون، اگر این مفصل وزن زیادی متحمل شده و یا خیلی سریع بچرخد، احتمال پارگی مینیسک زانو افزایش می یابد.

پارگی مینیسک در حین ورزش

در بسیاری از موارد، پارگی مینیسک زانو در حین ورزش، خصوصا ورزشهایی مشابه با اسکی ایجاد میشود. در این شرایط،  نیروی زیادی در زمانی کوتاه به زانو وارد شده و باعث یچ خوردگی مفصل زانو می شود. البته، در سایر انواع ورزشها، مانند فوتبال ، بسکتبال و سایر ورزشهای سنگین احتمال ضربه خوردن و یا فشار آمدن به زانو در اثر برخورد حریف به شخص وجود دارد.

پارگی منیسک در محل کار

در بسیاری از مشاغل، فشار زیادی به منیسک زانو وارد میشود. در مشاغلی که مجبور هستید برای مدت زمانی طولانی در حالت چمباتمه باشید، مانند کاشی کاری، فشار زیادی به زانو وارد میشود. با توجه به اینکه زانو در این حالت در بیشترین نیرو ناشی از وزن را تحمل کرده و در شرایط خم شدگی قرار دارد، احتمال آسیب دیدن مینیسک در گذر زمان افزایش می یابد.

پارگی مینیسک دژنراتیو در افراد مسن

مینیسک در افراد مسن اغلب باعث آسیب دژنراتیو میشود. از آنجا که بافت فیبروکارتلاژین است (شبیه غضروف)، در معرض سایش زیاد است، احتمال پارگی منیسک افزایش می یابد. خصوصا اگر شدت ساییدگی در گذر زمان افزایش یافته باشد. درمان مینیسک زانو در این شرایط کار آسانی نیست، چرا که آسیب دژنراتیو روند درمان را مشکل میکند.

در حالت کلی، اگر زانو برای مدت زمان طولانی فشار زیادی تحمل کند، یا در کسری از ثانیه نیروی زیادی به آن وارد شود، احتمال پارگی مینیسک هم افزایش می یابد. به همین دلیل، اضافه وزن یکی از دلایلی است که باعث تحلیل رفتن مینیسک در گذر زمان میشود.

علاوه بر این، پارگی رباط صلیبی یکی دیگر از دلایلی است که باعث تحریک مینیسک و در آخر پارگی آنها میشود. در صورتی که رباط صلیبی آسیب ببیند، تمام نیروهای وارد شده به زانو به مینیسک وارد میشود. این در حالی است که رباط های صلیبی که مانند کمربندهای ایمنی عمل کرده و تا حدی از فشار وارد شده به منیسک کم میکنند.

راههای تقویت پارگی مینیسک

دکتر رامین مومن متخصص ارتوپدی و تعویض مفصل اشاره کرد جلوگیری از پارگی مینیسک سخت است زیرا معمولاً در اثر تصادف ایجاد می شود. اما برخی اقدامات احتیاطی ممکن است خطرات آسیب دیدگی زانو را کاهش دهد.

• انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات ران
• گرم کردن ورزش، با فعالیت های سبک بدنتان را گرم کنید
• بین تمرینات ورزشی، استراحت کنید
• از کفشهای خوب و با کیفیت برای ورزش استفاده کنید
• هرگز به صورت ناگهانی ورزش نکنید

جراحی ترمیم مینیسک زانو اغلب برای جلوگیری از آسیب بعدی مانند ساییدگی مفصل و آرتروز مناسب است. با این حال برای تشخیص این که به جراحی نیاز دارید یا استراحت و فیزیوتراپی،  باید به یک متخصص مراجعه کنید.

  چه زمانی برای درمان منیسک زانو باید به پزشک مراجعه کرد؟

از آنجا که پارگی مینیسک اغلب باعث گرفتگی، درد تحریک و اختلالات حرکتی در مفصل زانو می شود، افراد مبتلا باید در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنند. یکی از نشانه هایی که با مشاهده آن باید هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید، تورم دردناک در پشت زانو است.

چه زمانی به جراحی ترمیم مینیسک زانو نیاز است؟

برای درمان پارگی مینیسک همیشه به جراحی نیاز نیست. بسته به نوع، اندازه و محل پارگی، سن بیمار یا شرایط بافت مینیسک، در بعضی موارد احتمال بهبود خود به خودی زیاد است.هدف از انجام جراحی ترمیم منیسک زانو، از بین بردن درد، بازگرداندن قابلیت انعطافپذیری و بهبود عملکرد زانو است.

جراحی ترمیم مینیسک زانو در افراد جوان

به طور معمول تشخیص اینکه آیا افراد جوان با پارگی مینیسک نیاز به جراحی دارند یا نه، نسبتاً آسان است.

• درد مداوم به دنبال پارگی منیسک
• قفل شدن زانو
• پارگی فلپ در مینیسک
• آسیب مینیسک در ناحیه داخلی (میانی)

جراحی ترمیم منیسک زانو در افراد مسن

درمان پارگی مینیسک زانو در افراد مسن با چالشهای بیشتری همراه است. با توجه به اینکه در این دسته از افراد به دلیل بالا بودن سن، فرسایش مینیسک و مفصل زانو هم ایجاد شده است، جراحی مشکلات مربوط به خود را دارد. در این شرایط بسته به محدودیت حرکتی و علائم، بهتر است از گزینه های دیگر به جای جراحی استفاده شود.